فرایند دولت‌سازی نبوی در نخستین سورۀ مدنی بقره براساس تفسیر تنزیلی

ابهام در فرایند دولت‌سازی نبویr، مسئلۀ اصلی این مقاله است. بنابراین، چگونگی فرایند دولت‌سازی نبویr، پرسش اصلی آن است. گمان ما آن است: سورۀ بقره، به‌مثابۀ اولین سورۀ مدنی، می‌تواند به این سؤال پاسخ دهد. اهمیت این سوره، به‌دلیل اولویت‌بندی و ارائۀ تدریجی مسائل مهم در فرایند دولت‌سازی در سال‌های آغازین تأسیس دولت نبویr است؛ زیرا سورۀ بقره، به‎عنوان اولین سورۀ مدنی، نقش مهمی در فرایند تأسیس دولت اسلامی پیامبرr دارد.غرض ما را از ارائۀ فرایند دولت‌سازی نبویr، به‌منظور کاربست آن در دولت‌های تأسیسی جدید اسلامی است. برای رفع ابهام و پاسخ به این سؤال، از چهارچوب تفسیر تنزیلی موضوعی که مبتنی بر تفسیر براساس سیر نزول آیات قرآن است، بهره گرفته‌ایم. براساس مطالعه صورت‌گرفته، یافته‌های تحقیق برای فرایند دولت‌سازی نبوی در سورۀ بقره عبارت‌اند از: تبیین شاخصه‌‌های جامعۀ نوبنیاد مؤمنان، چگونگی رویارویی با گفتمان معارض نفاق و یهود به‎عنوان اپوزیسیون داخلی، نماد‌سازی دولت نبویr براساس تغییر قبله از بیت‌المقدس به مسجدالحرام در تمایز با یهود، تأکید بر امت وسط به‎عنوان نماد امت‌سازی، تبیین قانون دولت اسلامی و تشریع پاره‌ای از قوانین و بیان احکام جهاد.